Tarihte Türk Devletlerinin Kullandığı Bayraklar - Türk Devletlerinin Bayrakları

sAwjer`o · 4 Ara 2010

Bayrak kelimesinin asli mizrak anlamina gelen batrak sözünden gelmektedir

Zamanla T harfi düsmüs yerini Y harfi almistir

Eski Türkler savaslarda mizraklarinin ucuna kirmizi bir ipek kumas parçasi takarlardi bunlara Kutas denirdi, mizraklara kumas yerine yaban öküzü kuyrugu takarlardi ki bunlara da Yak denirdi

Çesitli Türk topluluklari arasindaki bu deyimler daha sonradan Selçuk ve Osmanli Türkleri arasinda bayraklarin biçimlerine göre ayri ayri adlar almistir

At kuyrugundan olanlar Tug, kumastan olanlar Bayrak, ince uzun olanlara Yalav bayraklarin tepesine takilan kuyruklara Perçem veya Beçkem, alemlerede tanuk denilmistir

Araplarin kullandigi bayrakalrin küçüklerine liva büyüklerine urayet denilmektedir

Türk topluluklarinda Ilhanlilarin kullandigi bayragin rengi beyazdir

Selçuk Türkleri hem siyah hemde beyaz bayrak kullanmislardir

Selçuklular çifte bayrak, Iranlilar günesli ve arslanli, Timur da ejderli bayraklar kullanmislardir

Osmanlilardan zamanimiza kadar kullanilan bayraklara gelince; Osman gazinin kurdugu büyük beylik toprak kazançlariyla hizla büyüyüp gelistigi devrede devleti temsil eden tek renkli ve tek sekilli bir bayrak yoktu

Anadolu Selçuklu hükümdari Giyasettin Mesut tarafindan osman gaziye egemenlik alameti olarak gönderilenler arasinda bir de beyaz bayrak vardir

Türk akinlarinda ordunun basinda bu bayrak dalgalanmistir

Bu tarihten önce yani beyaz bayrak gönderilmeden Osman gazi savas bayragi olarak kirmizi bayragi seçmistir

Osman gazinin kirmiziya karsi özel bir alkasi oldugu bilinmektedir

Bu yüzden kirmizi çuhadan serpus giymistir

Asiret halki da kirmizi rengi pek sevdiklerinden kirmizi keçeden yapilmis küahlar giymislerdir

Osman gaziye emaret verilmesinden sonrada kirmizinin yerini beyaz bayrak almistir

Takii XV

y

y la kadar bu tarihten sonra Osmanlilarin beyaz bayrak yerine kirmizi bayrakda kullandiklari anlasiliyor

Bu devirlerde bayrak yine tek renk ve tek sekilde degildir

Devletin çesitli askeri ve sosyal kademelerinde türlü renk ve sekillerde bayraklar kullanilmistir

Bunlar hükümdarlara, kapikulu ocaklarina, devlet büyüklerine, beylerbeyi, sancak beylerine mahsus türlü renk ve sekilde bayraklardir

Yeniçeri ocaginin çesitli ortalarininda özel bayragi vardir

Bunlarin sekilleri ve renkleri ayri ayridir

Üzerlerine Çapa, balik, anahtar, tavsan v

s

gibi her ortamin alameti bulunurdu

Topçu, humbaraci, lagamci gibi askeri örgütlerde bayraklari üzerine kendi alametleri olan top, humbara resimleri koyarlardi

XVI

y

y

da yeniçeriler ve sipahiler ayri ayri renk ve sekillerde bayraklar kullanmislardir

Yeniçeriler ak, sipahi bölükleri kirmizi, silahtar bölükleri sari, orta ve asagi bölüklerde alaca bayrak kullanmislardir

Bu bayrak renkleri Kanuni Sulta Süleyman devrsnde yediye kadar çikmistir

Bu konuda yazilan bir eserde su bilgiler yer almaktadir

"Kanuni Süleyman zamaninda veziriazam fenk Ibrahim Pasa nemceye karsi savasa memur edildigi zaman Türk imparotorlugunun bayraklarinin adedi artirilmistir

O vakte kadar ancak dört çesit bayrak bulunuyordu

Bunlardan birisi beyaz ikisi yesil idi üzerlerine altin sirma ile kuran islenmisti

Buna üç bayrak daha ilave edildi

Hasanbey zadenin rivayetine görede bayraklardaki yildiz adedi yedi idi

Birisi beyaz, birisi yesil üçüncüsü sariydi diger dört adetten ikisi kirmizi ikisi de alaca renkli idi"

Eser sahibinin verdigi bu bilgiler Osmanli kaynaklarindaki kayitlara uymaktadir

Yalniz yesil renk denizciler tarafindan kullanilmis ve gazilik alameti sayilmistir

Hükümdarlarin kullandigi beyaz bayragi devletin timsali sayabiliriz

bugünkü kirmizi bes köseli ayyildizli bayraga dogru ilk adim ikinci Mahmut zamaninda atilmistir

Ayla beraber yildiz seklinin kullanilmasi ise XVIII

y

y sonlarinda ve III

Selim devrinde görülür

Yalniz o zaman ki yildiz sekli 8 kolludur kol adedi sekizden bese Abdülmecit zamaninda indirilmistir

Böylece XIX

y

y

'in ilk yarisindan itibaren bugünkü sekli ile ay yildizli bayrak Osmanlilarin devleti temsil eden resmi ve milli bayragi oldu

Ayrica padisahlara mahsus olan bayraklarin üzerlerinde tugra gibi özel isaretler vardi

!922 yilinda saltanatin kaldirilmasi üzerine günesli ve tugrali bu özel bayraklar yerine hilafete mahsus yesil zemin ortasinda sekiz suali beyaz ayyildizli bir sancak kabul edildi

Hlafetinde kaldirilmasiyla Cumhuriyet hükümetince 1925 yilinda bir bayrak talimatnamesi yapildi

Böylece milli bayrakla savas ve ticaret gemilerine mahsus bayraklarin sekli tesbit edilmistir

Sonradan milli bayraga ve bunun sekline daha kesin ve resmi mahiyet verilmek üzere B

M

M' since 29 Mayis 1936 tarihinde bir kanu kabul edildi

1937 yilinda da bu kanunun uygulama seklini tesbit eden Türk bayragi nizamnamesi nesredildi ve böylece bugünkü ayyildizli bayragimiz kesin seklini almis oldu

Tarihte Türk Devletlerinin Kullandığı Bayraklar - Türk Devletlerinin Bayrakları

sAwjer`o