15
EXE RANK
-AUXERRE. `
Fexe Kullanıcısı
Puanları
0
Çözümler
0
- Katılım
- 1 Ara 2009
- Mesajlar
- 15,286
- Tepkime puanı
- 0
- Puanları
- 0
- Yaş
- 33
İşte Dersim gerçeği!
Dersim isyanı ya da Dersim ayaklanması, 1937 yılında şu anki adıyla Tunceli ilinde meydana gelen geniş kapsamlı isyanlara verilen genel addır ve büyük Kürt isyanlarının başında gelir.
Osmanlı'dan beri özerk olan Dersim bölgesi, Cumhuriyet ile beraber bu özerkliğini kaybetmişti.
1930'ların ilk yarısında bölgede meydana gelen ayaklanmalar bastırıldıktan hemen sonra, 1935'te Tunceli vilayetinin idaresi hakkında özel bir kanun çıkarılmıştı.
Buna göre askeri vali olarak atanan General Abdullah Alpdoğan'a geniş yetkiler tanınıyordu.
Gerekli gördüğü durumlarda ilde yaşayanları, il sınırları içinde bir yerden bir başka yere göndermeye yetkili kılınmıştı.
1937'de yasanın uygulanmaya başlamasıyla olaylar patlak verdi. 20-21 Mart gecesi Abbasan aşireti reisi Seyit Rıza önderliğinde başlayan ayaklanma, asker ve vergi vermek istemeyen diğer aşiretlerce de desteklenmesiyle iyice genişledi.
Ayaklanma sırasında Harçik Köprüsü yıkıldı, köprüyle Kahnut bucağı arasındaki telefon hattı kesilerek askeri garnizona saldırı düzenlendi.
Bölgenin coğrafi özellikleri nedeniyle yapılan askeri harekatlar başarısızlıkla sonuçlanınca, bir hava harekatı gündeme geldi.
Aralarında Türkiye'nin ilk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen'in de bulunduğu Hava Kuvvetleri'ne bağlı uçaklar, bölgeye hava saldırısı gerçekleştirdi.
Harekatın başarılı olması üzerine isyan eden aşiret reisleri teslim oldu. Yargılama sonucu Seyit Rıza ile 6 kişi idam edildi ancak olaylar bitmek bilmedi. Çıkan ikinci isyan kanla bastırılırken, kırsal alanda kalanların direnişi 1948 yılına kadar sürdü.
Türk siyasal hayatında derin izler bırakan Dersim isyanları, yöre halkının başka illere gönderilmesiyle sona erdi.