1
EXE RANK
0qzz
Fexe Kullanıcısı
Gabain, Uygur metinlerini y ve n ağzı olmak üzere ikiye ayırır. Mani metinleriyle Köktürk harfli yazmalar çoğunlukla n ağzını, Burkan metinleri ise y ağzını temsil eder.
ET’deki bu “ny” sesi hakkında birçok fikir vardır. Ancak aynı metinde bazen n, bazen de y kullanıldığı görülebilmektedir. Gabain, n ve y ağızlarının özelliklerini şöyle sıralar.
y ağzı:
1. Çıkma hâli için çoğunlukla +Dın kullanılır.
2. İlgi hâli eki ünsüzlerden sonra +nIng olur.
3. Bilinen geçmiş zaman teklik 2. şahıs eki her zaman ng’li olur.
4. Gereklilik için daha çok –gUlUk kullanılır
5. –p zarf fiil eki, -pAn’dan daha çok kullanılır.
6. erki yerine erinç hakimdir.
n ağzı
1. Birinci heceden sonraki I ile yardımcı ünlü I’nın bazen genişleyerek A olduğu görülür.
2. Vasıta hâli eki dudak uyumu tesiriyle bazen yuvarlaklaşarak –un olur.
3. Çıkma hâli için yalnız +Da kullanılır.
4. İlgi hâli eki ünsüzlerden sonra bazen +Xng olur.
5. Bilinen geçmiş zaman teklik 2. şahıs eki bazen tXg olur.
6. Gereklilik ifadesi –sIg ekiyle sağlanır.
7. –gIl sıfat fiil eki yanında –gma eki de kullanılır.
8. n ağzı köktürkçeye daha yakın bir ağızdır.
Uygurca ve Köktürkçe Arsındaki Ses Farklılıkları
1. Köktükçedeki ny sesi Uygurcada n ve y olarak ayrılmıştır. anyıg
ET’deki bu “ny” sesi hakkında birçok fikir vardır. Ancak aynı metinde bazen n, bazen de y kullanıldığı görülebilmektedir. Gabain, n ve y ağızlarının özelliklerini şöyle sıralar.
y ağzı:
1. Çıkma hâli için çoğunlukla +Dın kullanılır.
2. İlgi hâli eki ünsüzlerden sonra +nIng olur.
3. Bilinen geçmiş zaman teklik 2. şahıs eki her zaman ng’li olur.
4. Gereklilik için daha çok –gUlUk kullanılır
5. –p zarf fiil eki, -pAn’dan daha çok kullanılır.
6. erki yerine erinç hakimdir.
n ağzı
1. Birinci heceden sonraki I ile yardımcı ünlü I’nın bazen genişleyerek A olduğu görülür.
2. Vasıta hâli eki dudak uyumu tesiriyle bazen yuvarlaklaşarak –un olur.
3. Çıkma hâli için yalnız +Da kullanılır.
4. İlgi hâli eki ünsüzlerden sonra bazen +Xng olur.
5. Bilinen geçmiş zaman teklik 2. şahıs eki bazen tXg olur.
6. Gereklilik ifadesi –sIg ekiyle sağlanır.
7. –gIl sıfat fiil eki yanında –gma eki de kullanılır.
8. n ağzı köktürkçeye daha yakın bir ağızdır.
Uygurca ve Köktürkçe Arsındaki Ses Farklılıkları
1. Köktükçedeki ny sesi Uygurcada n ve y olarak ayrılmıştır. anyıg